Khái niệm xâm hại tình dục được hiểu rất rộng chứ không chỉ là có hành vi quan hệ tình dục
Xâm hại tình dục trẻ em là tất cả các hành vi dụ dỗ, xúi bẩy, lôi kéo, ép buộc trẻ vị thành niên thực hiện một số hành vi mang tính chất tính dục không phù hợp với lứa tuổi của trẻ vị thành niên.
Hành vi nhìn chỗ kín (thị dâm), nói chuyện về vấn đề liên quan đến hoạt động tình dục, bộ phận sinh dục (khẩu dâm), nghe, động chạm, ôm đều có thể được xem là xâm hại tình dục. Khái niệm xâm hại tình dục được hiểu rất rộng chứ không chỉ là có hành vi quan hệ tình dục.
Thủ phạm xâm hại tình dục trẻ vị thành niên là ai?
Người phạm tội xâm phạm tình dục trẻ em chưa chắc là người mắc loạn dục với trẻ em trừ khi họ có một ham muốn tình dục mạnh mẽ ở trẻ em độ tuổi trước dậy thì. Điều này có nghĩa là không phải ai mắc loạn dục với trẻ em cũng có hành vi tình dục với trẻ em.
Đặc biệt, theo các nghiên cứu về các đối tượng xâm hại tình dục trẻ vị thành niên, thủ phạm thường là những thành viên trong gia đình hoặc những người quen biết (bạn bè của gia đình, hàng xóm, người trông trẻ…). Trường hợp trẻ em bị lạm dụng tình dục do người lạ mặt chỉ chiếm khoảng 10%. Trong số này, những người bị mắc loạn dục với trẻ em chỉ chiếm thiểu số.
Đối tượng dễ bị xâm hại?
Những người có nguy cơ bị xâm hại tình dục là vị thành niên thiếu thông tin, kiến thức, kỹ năng sống. Trong đó, đối tượng có nguy cơ cao nhất là những bạn hay bỏ học, bỏ nhà đi lang thang, đi với người lạ, đi lúc trời tối, đi một mình.
Hậu quả
Đây là một hành động trái pháp luật, hành vi xâm hại tình dục trẻ vị thành niên không chỉ gây tổn thương thể chất và những hậu quả nhất thời mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài. Những hậu quả lâu dài biểu hiện từ nhẹ đến những rối loạn rất nặng. Những rối loạn này liên quan đến sức khỏe sinh sản, liên quan đến khả năng học tập, khả năng hòa nhập cũng như đối với sức khỏe tâm thần của trẻ.
Về thể chất, những hậu quả có thể thấy được ngay ở trẻ nhỏ như chảy máu nặng do rách âm đạo - trực tràng, các tổn thương ở bộ phận sinh dục, nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (như HIV, Giang mai, viêm gan....). Với trẻ lớn hơn, nguy cơ có thai được phát hiện muộn không phải là hiếm gặp.
Về sức khỏe tinh thần, trẻ em bị có thể biểu hiện những rối loạn hành vi cũng như tâm thần từ nhẹ đến nặng, ngắn hạn cũng như dài hạn. Những biểu hiện thường gặp bao gồm như thơ ấu hóa, rối loạn giấc ngủ, chán ăn, xấu hổ, mặc cảm tội lỗi, rối loạn về ứng xử cũng như khả năng học tập ở trường, tính cách dễ bùng nổ hoặc co mình lại không tham gia vào các hoạt động đoàn thể hay xã hội...
Tùy thuộc vào mức độ của lạm dụng tình dục mà trẻ vị thành niên có thể biểu hiện sợ hãi và lo lắng trước người khác giới hoặc trước những vấn đề liên quan đến tình dục và có thể biểu hiện những hành vi tình dục không đúng mực.
Về mức độ ảnh hưởng tâm lý lâu dài, trẻ vị thành niên từng là nạn nhân bị xâm hại tình dục, có nguy cơ bị tự tử, uống thuốc quá liều, bị rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ, lệ thuộc các thuốc/chất gây nghiện (rượu, thuốc lá, các thuốc kích thích...), các bệnh tâm lý tâm thần cao hơn nhiều so với các trẻ khác. Và rất nhiều người gặp rất nhiều khó khăn trong đời sống tình dục sau này.
Lời khuyên của bác sĩ
* Đối với lứa tuổi vị thành niên, các bạn cần nhận biết rõ những biểu hiện, dấu hiệu ban đầu của sự lạm dụng qua cử chỉ, lời nói ánh mắt khác thường như: vuốt ve, sờ soạng, ôm hôn, lời nói nịnh bợ, quá khích, ánh mắt hau háu... Các bạn cần nhạy cảm để nhận ra ý đồ đen tối của đối tượng, để ứng phó kịp thời tránh xa đối tượng mà các bạn khả nghi và cần phải biết tự bảo vệ khi bị lạm dụng, xâm hại tình dục. Phải báo ngay với cha mẹ, người giám hộ, người thân những người tin tưởng để giúp đỡ, hỗ trợ bạn
*Để hạn chế những hậu quả do xâm hại tình dục gây ra, việc quan tâm của cha mẹ hoặc người giám hộ để phòng ngừa và phát hiện kịp thời những biểu hiện xâm hại tình dục ở trẻ vị thành niên là điều đặc biệt quan trọng. Cha mẹ và người giám hộ nên lưu ý những biểu hiện bất thường của trẻ vị thành niên như rối loạn giấc ngủ, ăn uống, lo âu, ám sợ, tâm trạng dễ thay đổi, cáu giận bất thường, trốn học hoặc nghỉ học, hay trẻ bỗng dưng có nhiều tiền, quà tặng, điện thoại,… mà không rõ nguồn gốc. Hoặc cha mẹ người giám hộ quan sát thấy vết thương, vết bầm khó giải thích ở miệng, vùng kín của trẻ; trẻ sợ hãi một người hoặc một nơi đặc biệt nào đó, phản ứng không bình thường từ trẻ khi trẻ được hỏi chúng có tiếp xúc đụng chạm với một người nào đó không; trẻ đi tiêu, tiểu khó, ra máu; thấy vệt máu trên quần áo trẻ; trẻ ít tắm, sợ tắm sợ thay đồ; trẻ khó ngủ, gặp ác mộng và hay tè dầm; trẻ hay vẽ những hình vẽ liên quan đến hành vi tình dục; bỗng hiểu rõ bộ phận sinh dục, các hoạt động tình dục cũng như các từ ngữ liên quan… Những dấu hiệu này có thể không khẳng định trẻ đang bị xâm hại, nhưng các bậc phụ huynh cần trò chuyện nhiều hơn với trẻ để tìm hiểu nguyên nhân hoặc nắm bắt kịp thời tâm lý các em đang cần tìm kiếm sự trợ giúp của cha mẹ, người giám hộ từ những biểu hiện trên. Trong trường hợp, phụ huynh phát hiện trẻ bị xâm hại tình dục, việc đầu tiên là cố gắng ngăn chặn hành vi xâm hại và bảo vệ trẻ; đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám và tư vấn nhằm điều trị thể chất và tâm lý cho trẻ. Mặt khác, cha mẹ cần tìm hiểu rõ sự việc, từ đó nhanh chóng tố giác tội phạm hay gọi ngay vào đường dây nóng để được tư vấn bảo vệ trẻ em.
Nguồn: Cẩm nang tuổi mực tím - TTND.GS.TS Nguyễn Duy Ánh - Giám đốc Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội
Thu Linh - Minh Thanh